عنوان: نماز و روزه مسافر
شرح:

مسأله: کسي که به مسافرت بيش از 22 کيلومتر برود، بايد نمازهاي چهار رکعتي را دو رکعت بخواند و روزه واجب نگيرد؛ مگر اينکه کثيرالسّفر باشد نظير استاد دانشگاه و راننده، يا به ‌وطن موقّت خود برود نظير طلبه و دانشجو، يا قصد ماندن ده روز در جايي داشته باشد، يا به سفر معصيت برود نظير کسي که براي دزدي سفر مي‌‌کند.

مسأله: كثيرالسّفر به كسى گفته مى‏شود كه ده روز در يك محل نماند. بنابراين كسانى كه به واسطه شغل خود يا براي زيارت، تجارت، تفريح يا علّت ديگرى، مسافرت‌هاى پى‌‌درپى با مسافت 22 کيلومتر يا بيشتر مى‏كنند و معمولاً ده روز پشت سر هم در وطن خود نمي‌‌مانند، بايد نماز را تمام بخوانند و روزه بگيرند.

مسأله: محلِّ تحصيل يا سربازيِ دانشجو، طلبه يا سرباز، وطن موقّت آنان محسوب مي‌‌گردد و بايد نماز را تمام بخوانند و روزه بگيرند. و در اين خصوص تفاوتي بين سفر اوّل و سفرهاي بعدي نيست، و نيز فرقي ميان اينکه ده روز در جايي بمانند يا نمانند نيست. 

مسأله: بايد ابتدا و انتهاى مسافت را از ساختمان‌‌هاى آخر شهر كه متّصل به شهر است حساب نمايد نه از خانه يا محلّه خود يا محلِّ كار، و در اين مسأله فرقى بين شهرهاى بزرگ و كوچك نيست.

مسأله: کسي که قصد دارد ده روز در جايي بماند، مي‌‌تواند هر روز در مناطق اطراف آنجا رفت و آمد داشته باشد. مثلاً کسي که با قصد ده روز در مشهد است، مي‌‌تواند هر روز به اطراف مشهد با فاصله کمتر از 22 کيلومتر برود و برگردد.

مسأله: كسى كه تصميم گرفته است به‌صورت دائم يا موقّت، وطن ديگري اختيار کند، يا كثيرالسّفر شود، بايد در همان سفر اوّل نمازش را تمام بخواند و روزه بگيرد. 

مسأله: کسي که قصد سفر بيش از 22 کيلومتر را دارد، بايد از وقتي که حدود يک کيلومتر از وطن خود دور شد و ديگر اذان معمولي وطن را نشنيد، نماز را شکسته بخواند و روزه را افطار کند. همچنين در برگشت از سفر، وقتي به فاصله يک کيلومتري از شهر که اذان معمولي شهر را مي‌‌شنود، رسيد، ولو داخل در شهر نشده باشد، بايد نماز را تمام بخواند و اگر قبلاً افطار نکرده است و قبل از ظهر است، قصد روزه کند.

مسأله: زن در تمام يا شكسته خواندن نماز تابع شوهر است. و همچنين است حكم هر كسى كه تابع ديگرى باشد، مثل فرزندى كه سرپرستى او با پدر اوست و پدر و مادرى كه سرپرستى آنها با فرزند است. ولى اگر مرد كثيرالسّفر است و تابع او كثيرالسّفر نيست، آن تابع بايد به وظیفه خود عمل كند.

مسأله: اگر کسي فقط در بعضي از ماه‌ها کثيرالسّفر است، نظير استاد دانشگاه، در مواقعي که مسافرت دارد بايد نماز را تمام بخواند و روزه بگيرد.

مسأله: اگر کثيرالسّفر براى كار ديگرى، مثل زيارت يا حجّ يا تفريح مسافرت كند، بايد نماز را تمام بخواند.

مسأله: مسافر مي‌‏تواند در تمام شهر مكّه و شهر مدينه و شهر كربلا و شهر كوفه، نماز خود را تمام بخواند. و جايى كه اوّل جزو اين شهرها نبوده و بعد افزوده شده يا در آينده مى‏شود نيز همين حكم را دارد.

مسأله: اگر مسافر در اثر ندانستن مسأله نماز خود را در سفر تمام بخواند، نمازش صحيح است. ولي اگر مي‌دانسته و فراموش کرده، بايد اعاده كند، امّا اگر وقت گذشته قضا ندارد. 

مسأله: اگر کسي بخواهد نمازي که در وطن نخوانده است را در سفر قضا کند، بايد تمام بخواند.