روايت چهارم که متواتر ميان شيعه
و اهل سنّت است، روايتي است از پيامبراکرم«صلی
الله علیه و آله و سلم»که فرمودند:
عَلِيٌّ مَعَ الْحَقِّ وَ الْحَقُّ مَعَ عَلِيٍّ
يَدُورُ حَيْثُمَا دَارَ[1]
علي
با حقّ است و حق با علي. هر کجا علي باشد، حق هم آن جاست. حق به دور علي مي‌گردد،
نه اين که علي به دنبال حق باشد. ما اگر بخواهيم حق بودن چيزي را بفهميم، اگر امام
علي«سلام الله علیه» گفت: حقّ است، ما هم مي‌گوييم: حقّ است و اگر او آن را قبول
نداشته باشد، مي‌گوييم: ناحق است.
نکته‌ي مهمّ اين روايت همين است
که پيامبر«صلی الله علیه و آله و سلم»، علي«سلام الله علیه» را محور قرار داده‌اند، نه حق را. گاهي مي‌گوييم:
هر کجا حق حضور داشته باشد، علي آن جاست، امّا گاهي بالاتر از اين را مي‌گوييم؛
مرکز و محور را علي«سلام الله علیه» قرار مي‌دهيم و حق را دنباله‌روي او معرفي مي‌کنيم.
بزرگان
شيعه از اين روايت عصمت اميرالمؤمنين«سلام الله علیه»را استنباط کرده‌اند و همين
طور هم هست. شيعه معتقد است علاوه بر اين که هر پيامبري بايد معصوم باشد، وصي او
هم بايد معصوم باشد. قبلاً در مورد آيه‌ي «تطهير» بيان شد که عصمت دو معنا دارد. يکي
عصمت از گناه ولو صغيره که غير از انبياء و اوصياء هم اين مقام را داشتند. معناي
دوّمي که شيعه در مورد انبياء و ائمّه طاهرين«سلام الله علیهم»، به اين معنا معتقد
است، عصمت از گناه و خطا و نسيان و انحراف فکري است.
برخي از علما قائل به سهو النّبي
بودند[2]، امّا بسيار کم و بقيّه هم آنان را تخطئه کرده‌اند. علماي
شيعه، هم به استناد آيات و روايات و هم به استناد عقل، هر نوع اشتباه و سهوي را از
ساحت اين بزرگواران دور مي‌دانند. اگر پيامبر«صلی الله علیه و آله و سلم»اشتباه و
سهو داشته باشد، اطمينان از او سلب مي‌شود و وقتي مي‌گويد: اين آيه را خداوند نازل
کرده، احتمال مي‌دهيم اين طور نباشد. در اين صورت، ديگر سنگ روي سنگ بند نمي‌شود.
پس بايد مصون از اشتباه و گناه باشد.
همين
روايت هم اين مطلب را ثابت مي‌کند؛ چون اشتباه و گناه همگي جزء باطلند و در اين
روايت حق دنباله‌روي اميرالمؤمنين«سلام الله علیه» معرفي شده است. نتيجه آن که،
هيچ اشتباه و گناهي در مورد اميرالمؤمنين«سلام الله علیه» راه ندارد.
پی نوشت ها:
[1].
اين حديث به عبارات مختلفی نقل شده است؛ همچون «رحم الله علياً اللهم أدر الحق
معه حيث دار»، «علي مع الحق و الحق مع علي اللهم أدر الحق مع علي حيثما دار»، «علي
مع الحق و الحق مع علي و لن يفترقا حتی يردا علي الحوض يوم القيامة»، «علي مع الحق
و الحق مع علي حيث کان» و ....
الأمالي
(للصدوق)، ص 89؛ الجمل، ص 81؛ الأمالي (للطوسي)، ص 548؛ کفاية الأثر في النص علی
الأئمة الإثنی عشر، ص 20؛ سنن الترمذي، ج 5، ص 633؛ الإمامه و السياسه، ج 1، ص 98؛
المستدرک علی الصحيحين، ج 3، ص 135؛ تاريخ مدينة دمشق، ج 42، ص 448؛ المناقب، ص
104.
جهت
اطلاع بيش‌تر از مصادر اين حديث، ن. ک: إحقاق الحق و إزهاق الباطل و ملحقات آن، ج
5، صص 623 ـ 638 و ج 16، صص 384 ـ 397 و ج 21، صص 390 ـ 395 و ج 23، ص 307 و ج 30،
صص 229 ـ 230؛ موسوعة الغدير في الکتاب و السنه و الأدب، ج 4، صص 251 ـ 255.
در برخی
از روايات اين باب به نقل از اهل سنّت آمده است: «و الحق يدور حيثما دار علي» که
صريحاً اميرالمؤمنين«سلام الله علیه» را محور معرفی کرده است.
[2]. من
لايحضره الفقيه، ج 1، ص 359. شيخ مفيد در پاسخ به ايشان رساله‌ای نوشته‌اند به نام
«عدم سهو النّبي» که در ضمن جلد دهم از مجموعه مصنّفات شيخ مفيد چاپ شده است.