طبق آيات قرآن کريم، شیطان پس از آن که از درگاه خداوند متعال رانده شد،
چند مرتبه با خداوند اعلام جنگ کرد. از جمله، به خداوند گفت:
«قالَ فَبِما أَغْوَيْتَني لَأَقْعُدَنَّ لَهُمْ صِراطَكَ
الْمُسْتَقيم ثُمَّ لَآتِيَنَّهُمْ مِنْ بَيْنِ أَيْديهِمْ وَ مِنْ خَلْفِهِمْ وَ
عَنْ أَيْمانِهِمْ وَ عَنْ شَمائِلِهِمْ وَ لا تَجِدُ أَكْثَرَهُمْ شاكِرين[1]»
گفت: «پس به سبب آن كه مرا به بيراهه افكندى، من هم براى
فريفتن آنان حتماً بر سر راه راست تو خواهم نشست، آن گاه از پيش رو و از پشت سرشان
و از طرف راست و از طرف چپشان بر آنها مىتازم، و بيش‌ترشان را شكرگزار نخواهى
يافت.»
امام باقر«سلام‌الله‌علیه» در ذیل این آیه‌ی شریفه می‌فرمایند:
«أَمَّا بَيْنَ أَيْدِيهِمْ فَهُوَ مِنْ قِبَلِ الْآخِرَةِ
لَأُخْبِرَنَّهُمْ أَنَّهُ لَا جَنَّةَ وَ لَا نَارَ وَ لَا نُشُورَ وَ أَمَّا
خَلْفَهُمْ يَقُولُ مِنْ قِبَلِ دُنْيَاهُمْ آمُرُهُمْ بِجَمْعِ الْأَمْوَالِ وَ
آمُرُهُمْ أَنْ لَا يَصِلُوا فِي أَمْوَالِهِمْ رَحِماً وَ لَا يُعْطُوا مِنْهُ
حَقّاً وَ آمُرُهُمْ أَنْ يُقَلِّلُوا عَلَي ذُرِّيَّاتِهِمْ وَ أُخَوِّفُهُمْ عَلَيهم
الضَّيْعَةِ وَ أَمَّا عَنْ أَيْمَانِهِمْ يَقُولُ مِنْ قِبَلِ دِينِهِمْ فَإِنْ
كَانُوا عَلَى ضَلَالَةٍ زَيَّنْتُهَا لَهُمْ وَ إِنْ كَانُوا عَلَي هُدًي جهدت
عَلَيهِم حتّی أُخْرِجهُمْ مِنْهُ وَ أَمَّا عَنْ شَمَائِلِهِمْ يَقُولُ مِنْ
قِبَلِ اللَّذَّاتِ وَ الشَّهَوَات[2]»
اين که مي‌گويد: از پيش رو مي‌آيم، يعني از راه آخرت که به
آنها مي‌گويد: نه بهشتى است، نه دوزخى و نه رستاخيزى.
امّا از پشت سر اين است که، يعني از راه دنيايشان آنان را
به گردآوري مال وا مي‌دارد و فرمان مي‌دهد
مالى را در راه صله‌ي رحم صرف نكنند، و از آن حق کسي را ندهند و بر فرزندان
خود هزينه ندهند و از نابود شدن مال آنها را مي‌ترساند.
امّا از سمت راست، يعني از راه دين آنها که اگر در گمراهى
باشند، آن را براشان زينت مي‌بخشد و خوش‌نما مي‌سازد، و اگر بر راه حقند، مي‌كوشد
تا آنان را از آن بيرون برد. امّا از سمت چپ، يعني از راه لذّت‌ها و شهوات آنان را
مي‌فريبد.
این آیه‌ی شریفه، زنگ خطری برای همه است. پروردگار عالم
تذکر داده است که ای انسان، این شیطان برای تو دشمن بزرگی است؛ شيطان به کار خود
عالم است، روان‌شناس است، می‌داند از چه راهی بیاید و تو را گمراه کند. مواظب این
دشمن باش. بنابراين توجه به اين نکته ضروري است که شیطان از هر راهی بتواند، تلاش
مي‌کند تا ما را بدبخت کند. او به افراد متديّن نمی‌گوید: دزدي کن، شيطان اصلاً از
این راه وارد نمی‌شود؛ زيرا از این راه تیغش نمی‌بُرد، بلکه می‌گوید: با غیبت
کردن، با شایعه پخش کردن و با تهمت زدن آبروي مردم را بريز. شيطان هر کسی را از
راهی مناسب خودش گمراه مي‌کند.
و از راه‌های مهم شیطان برای گمراه کردن مقدّسين همین قضیه‌ی
وسواس است که اگر کسی به آن مبتلا شود، بسيار مشکل است روي سعادت ببيند، مگر این
که خود را از شرّ آن نجات دهد، وگرنه بايد بداند که جهنّم را براي خود مهيّا کرده
است. وسواس و وسواسی‌گری بلايي مُهلک است که انسان با آن نمي‌تواند بهشتی شود؛
انسان وسواسي باید دست از وسواس خود بر‌دارد، وگرنه چنانکه سرطان آدم را می‌کشد،
وسواس هم انسان را به نابودي مي‌کشاند. سرطان به جسم انسان اثر می‌گذارد، امّا
وسواس انسان را از نظر روحی نابود مي‌کند که بسيار بدتر از سرطان است؛ زيرا بيمار
سرطانی مي‌تواند به بهشت برود، امّا انسان وسواسی غالباً بدون ایمان از دنيا مي‌رود.
پی نوشت ها:
[1]. أعراف/ 17-16
[2]. تفسير القمي، ج 1، ص 224